Transaksiyonel Analiz’de Yaşam Pozisyonu; çocukluğumuzda bize bakım verenlerden miras olarak aldığımız düşünce ve davranış kalıpları ile hem kendimizi hem de çevremizdekileri nasıl algıladığımızı belirlediğimiz alandır.
Tanımlanan 4 Yaşam Pozisyonu;
Ben OK’im Sen OK’sin; Bu pozisyondaki kişi Yetişkin Ego durumundan düşünür ve davranır. Şimdi ve burada olan ile ilgilenen, problemlerin çözümünde herkese uyacak seçenekler belirleyebilen, güvenilir, açık, arkadaş canlısı kişilerdir. Uygun göz teması kurarak iletişime geçerler, saygılıdırlar. Favori yaşam pozisyonudur. BEN=SEN
Ben OK’im, Sen OK Değilsin; Bu pozisyondaki kişi Eleştirel Ebeveyn Ego durumundan davranış sergiler. Bol bol genelleme, “Ben değerli ve bir çok şeye layığım, sen değilsin” bakış açısı ile davranır. İnisiyatif vermeme ve kontrolü elinde tutma isteği, takdir etmeme, memnun olmama vardır. Aileleri tarafından diğer çocuklardan daha başarılı görülme, “benim çocuğum herseyin en iyisine layık” yaklaşımları bu yaşam pozisyonu için zemin hazırlayabilir. BEN>SEN
Ben OK Değilim, Sen OK’sin; Bu pozisyondaki kişi Uygulu Çocuk Ego durumundan davranış sergiler. Yetersizlik ve suçluluk hissi, boyun eğme, sık özür dileme karşı tarafı üstün görme “Ben buna layık değilim” düşüncesi vardır. Çocukların kendilerinin yapabileceği herhangi bir beceri için “Sen yapamazsın, ben senin için yapayım. Senin daha yaşın kaç, sen karışma” mesajları bu pozisyon için zemin hazırlar. BEN<SEN
Ben OK Değilim, Sen OK Değilsin; Depresif duygu durumu, korku, kaygı, güvenilmezlik, belirsizlik hisleri vardır. Sorumsuzluk ve umursamazlık davranışları görülür. “İnsanlar güvenilmezdir, senin aklın ermez, hayat zor, hayat şartları zor” gibi yaklaşımlar, özgüveni düşük ve bağımlı ebeveynler bu yaşam pozisyonu için zemin hazırlayabilir.
Hayatımızın her alanında yaşam pozisyonlarımıza uygun temas iletileri ile iletişim kurarız. Yaşam pozisyonumuzu fark ederek ve gerekirse değiştirerek etkin iletişim ve etkili sorun çözme becerileri geliştirebiliriz. Bir yaşam pozisyonu içerisinde olmamız, sonsuza dek o pozisyonda kalacağımız anlamına gelmez. Farkında olarak, bilinçli seçim yaparak ihtiyacımız olan yaşam pozisyonuna geçebiliriz.
Unutmamamız gereken en önemli şeylerden biri ise iki kişi arasındaki sorunlar sadece ve sadece Ben OK, Sen OK pozisyonunda kalıcı olarak çözülebilir.
Konu ilginizi çektiyse; Thomas A. Harris’in “Ben OK’im Sen OK’sin” kitabını okumanızı önerebilirim.